Елімізде денсаулық сақтау саласын ақпараттандыру жобасы басталды. Бүгінде Ақмола, Қостанай, Қарағанды және Батыс Қазақстан облыстарында қанатқақты жоба бойынша медицина мекемелерін ақпараттандыру тәжірибесі жүруде.

Денсаулық сақтау министр­лігінде арнайы Денсаулық сақтауды цифр­ландыру департа­менті құрылып, нақты жұмыс басталса, өңірлерде де аз уақыт ішін­де қыруар шара атқарылған. Облыс­тық денсаулық сақ­тау бас­қар­масының басшысы Қа­нат Төсекбаевтың айтуын­ша, өңір­дің медициналық ұйым­­да­рында «Kazmedinform» ме­ди­циналық ақпараттық жүйе­сі, қаланың 6 емханасында электронды кезекті басқару жүйе­сі, жедел медициналық жәрдемді басқарудың «АДИС» авто­мат­тандырылған жүйесі ен­гізілген. Дәрігерге – смартфонмен Бүгінде Оралда дәрігердің қа­был­­дауына қалтаңыздағы смарт­фон арқылы жазылуға болады. Бұл үшін k-vrachu.kz мобильді қо­сым­шасын PlayMarket, App Store «дүкендері» арқылы Android,­ iOS операциялық жүйе­сінде жұмыс істейтін мобильді құ­ры­лғыларға тегін жүктеп алу керек. 2017 жылдың қараша айында бас­талған бұл мобильді қосы­мшаны бүгінге дейін 1742 адам пайдаланыпты. Мобильді қосымшаның мүм­­кін­дігі көп: бұл арқылы дәрі­гер­­дің жұмыс кестесімен та­ны­­су­ға, тұрғылықты жері бо­йын­ша тір­келген учаскені анық­тауға, дә­рігер карточкасын қа­рау­ға, об­лыстың медициналық ұйым­дарын қарауға және оны картада табуға, дәрігердің қабылдауына жазылуға және қажет болған жағ­дайда жазылуды өзгертуге болады. Қосымшада сондай-ақ Push хабарламалар және дәрігерге бару жөнінде ескерту функциялары бар. Дәрігердің қабылдауына жа­зы­луға арналған k-vrachu.kz веб-пор­­талын бүгінде 5344 адам пай­даланған. Бұл веб-портал арқылы тұтынушы тіркелген учаскені іздеп табады, дәрігердің (жалпы тәжірибелік дәрігер) қызмет көрсететін ауданын көреді, дә­рігер қабылдауына онлайн түрде жазылады, дәрігердің кестесін, оның біліктілігін көре алады, тіп­ті дәрігерге өз бағасын бере алады. Облыста биылғы қаңтар-ақ­пан айларында алдын ала жазылу бо­йынша 319652 пациентке қызмет көрсетіліпті. Бұлардың ішінде 588 пациент дәрігердің қабылдауына мо­бильді қосымша ар­қылы жазылған. Қағаз толтыру қалып барады Өңірде емханалар бойынша қа­зірдің өзінде 644170 электронды амбулаторлық карта қалыптасты. Медициналық-сани­тарлық алғашқы көмек ұйым­дарында кезекті азайту үшін Орал қаласының барлық емханаларында «Электронды табло» электронды кезекті басқару бағдарламасы енгізілді. Қаланың алты емханасында және «Деркөл» дәрігерлік амбу­латориясында «Казмединформ» медициналық ақпараттық жүйесімен интегра­цияландырылған электронды­ кезекті басқару жүйесі (ЭКБЖ) ен­гізілді. 2018 жылдың 1 қаңта­рынан бастап осы бағдарлама ар­қылы 188 403 пациентке қызмет көр­сетілді. Қазірдің өзінде Оралдағы 6 ем­хананың бесеуі медициналық құ­жаттаманы қағазсыз жүргізуге көшті. «Денсаулық сақтау ұйым­­дарында медициналық құ­жат­таманы қағазсыз жүргізуге көшу жөніндегі қанатқақты жобаны енгізу туралы» министрдің бұй­рығына орай облыста қа­ғаз­сыз құжаттама жүргізуге кө­шкен мекеме саны 54-ке жет­­ті. Оның ішінде облыстық те­рі-венерологиялық диспансер, облыстық психикалық ден­саулық орталығы, облыстық кли­никалық аурухана, облыстық нар­кологиялық диспансер, об­лыс­тық онкологиялық диспансер, облыстық кардиологиялық ор­талық, облыстық жұқпалы аурулар ауруханасы, Зеленов, Қаратөбе, Тасқала, Теректі аудан­­­­дық орталық ауруханалары, «Орал» об­лыстық тубер­кулезге қарсы ауруханасы, «Ивушка» балалар туберкулезге қарсы ши­пажайы, «Қарағайлы» туберу­лезге қарсы шипажайы бар. Осы жүйенің арқасында стацио­нар дәрігері медициналық-са­ни­тарлық алғашқы көмек көр­се­тетін ұйымдардың барлық жазбаларын көре алады. Ал дәрігер бұл жүйеге электронды-цифрлы қол­таңба арқылы авторизацияланады. Әр минуттың қадірі Аталған өзгерістер нақты қан­дай нәтиже береді? Әрине ой­ға алған мақсатқа бірден же­ту қиын. Кейде қателіктер де кездеседі. Бірақ салаға ақ­па­раттық технологияның соң­ғы жа­ңалықтарын енгізу күн тәр­тібіндегі мәселе екеніне ешкімнің күмәні жоқ. Мысалы, денсаулық сақтау жүйесін ақпараттандыру шеңберінде облыстық жедел медициналық жәрдем қызметі онлайн режімде жұмыс істеуі үшін ситуациялық орталық орнатылып, жедел медициналық жәрдемді басқарудың авто­мат­тандырылған жүйе­сі жаң­ғыр­тылды. – Бұл бізге науқасқа жету уа­қытын 12 минуттан 9 минутқа дейін қыс­қартуға, сонымен бірге диспетчерлік қызметке келіп түскен шақыртуды өңдеу уа­қытын 5 минуттан 3-4 минут­қа дейін қысқартуға мүмкіндік бер­ді. Ауруханаға дейін қайтыс болу жағ­дайы 0,8 промилиден 0,4 промилиге дейін төмендеді. Қа­лалық жедел жәрдем стансасы 24 дана мобильді АРМ (планшеттермен) жарақталып, 100% қамтылды. Облыстағы барлық 138 санитарлық автокөлік GPS-мони­то­рингке қосылды, – дейді Қанат Төсекбаев. Жыл басынан бері жаңа бағдарлама бойынша 16918 ша­қыртуға қызмет көрсетілген. Жа­­ңа жүйе облыс бойынша жедел медициналық жәрдем бри­га­даларының геолокациясын көріп отыруға мүмкіндік береді. Дис­петчер шақырту туралы ақ­паратты (ша­қыртудың себебі, па­циент­тің аты-жөні, мекенжайы) оқиға орнына ең тез жететін бригаданың планшетіне жібереді. Жабдық және интернет Медициналық зертханалық-диаг­нос­тикалық жабдықтарды медици­налық ақпараттық жүйе­лерге интеграциялау жұмысы өңір­де қызу жүріп жатыр. Облыс бойынша зертханалық-диаг­ностикалық жабдықтардың жал­пы саны 760 дана болса, ақ­параттық жүйеге 70-і қосылды, ен­ді 29 жабдық әзір тұр. Инфрақұрылымдық индикаторлар бойынша бүгінгі таңда медициналық ұйымдар 4477 ком­пьютермен жарақ­талған. Өңір­де 2016 жылы 1064 дана (152,3 млн теңге), 2017 жылы 656­ дана компьютерлік техника сатып алын­ды. Жаңа техника алу жергілікті бюджет қара­жаты (162,5 млн теңге) және ме­дициналық ұйымдардың өз қа­ражаты есебінен жүргізілді. Бү­гінде облыстың медициналық ұйым­дарының компьютерлік техникамен жарақталуы 100%-ды құрайды. Облыста 394 медициналық нысан­ның ішінде жалпы саны 120 нысан – шекара маңын­дағы шалғай аудан­дардың меди­циналық пунктері, фельдшерлік-акушерлік пунктер интернет желі­сіне қосылмаған. Бұл барлық нысанның 30%-ы екен. Әрине көп. Қазіргі кезде «Қазақтелеком» АҚ облыстағы 91 ұйымды кең жол­ақты интернет желісіне қо­су бойынша жұмыс бастады. Бұл жоспар жүзеге асқанда меди­циналық ақпараттық жүйелермен үздіксіз жұмыс істеу мүмкіндігі туады. Сонымен қатар облыста са­палы интернет байланысымен қамтуды 100%-ға жеткізу үшін «Қазақтелеком», «Astel» АҚ кең жолақты интернетке және спутниктік байланыс арқы­лы қосылу жұмыстарын жал­ғас­тыруда. Медициналық ақпараттық жүйе­лермен жұмыс оффлайн түрде де (СД-дискілер, флэш карталар арқылы жа­зып алу) жүзеге асырылып жатыр. Қандай нәтиже күтеміз? – Өңірдегі емханаларды, жалпы об­лыстың денсаулық сақтау саласын ақпараттандырудан кү­тетін нәтиже көп, – дейді Қ.Тө­сек­баев. – Мысалы, медици­налық құжаттаманы жүргізуге жұм­салатын еңбек шығыны 63,40%-ға азаяды, карталардан үзін­­ді-көшірме беруге жұмса­латын қаржы шығындары 63,40%-ға төмендейді. Зерт­ха­налық зерттеулерге кететін шы­ғын 22,40%-ға, дәрілік пре­параттарға жұмсалатын шығын 15%-ға, радиологиялық зерт­­­теу­лер шығыны 14%-ға үнем­деледі. Стационар бойынша ме­ди­­циналық құжаттаманы жүр­­гізуге жұм­салатын еңбек шығыны 70%-ға төмендеп, медициналық құжаттаманы жүр­гізуге жұмсалатын қаржы шы­ғыны 70%-ға азаяды. Зерт­ханалық зерттеу­лер шығыны – 11,80%, дәрілік препараттарға жұмсалатын шығын 15%-ға азайыпты. «Науқасты емдеуге жатқызу мерзімі қысқаруынан орта есеппен 30% пайда болды», дейді сала басшысы. Осы жұ­мыстар нәтижесінде 2018 жыл­дың қаңтар-ақпан айларында жалпы есеппен 485 млн теңге қаржы үнемделген. Өңірдегі денсаулық сақтау саласы 2018 жылдың бірінші жартыжыл­дығында қағазсыз ауру­ха­наға толық көшетінін мә­лім­деп отыр. Сондай-ақ ауруларды басқару бағдарламасы биыл толық цифрландырылмақ. Бұған қоса халық арасында ақпараттық-түсін­діру жұмыстарын барынша жандандырып, порталды пайдаланушылардың санын ұл­ғайту жоспарда тұр.